گلوگاه‌های تامین مالی برای کسب و کارها

به گزارش اقتصاد آنلاین ؛ سید جلال سیدی با اشاره به بانک محور بودن نظام اقتصادی ایران و جذب حداکثری منابع از طریق بانک‌ها، عنوان کرد: با توجه به گزارش‌های ارائه شده، در حال حاضر نقش بانک در تامین مالی بنگاه‌ها بسیار پررنگ‌تر از بازار سرمایه است و بیشترین تامین مالی توسط بانک‌ها ‌صورت می‌گیرد ولی در عین حال طی یک دهه اخیر، تامین مالی از طریق بازار سرمایه از حدود 3 الی 4 درصد به حدود 9 درصد افزایش پیدا کرده که نشان‌هنده ظرفیت بالای بازار سرمایه و استقبال شرکت‌های خصوصی و غیر بورسی در این دوره بوده است. باتوجه به محدودیت منابع، تامین مالی باید به پروژه‌های با ارزش افزوده اقتصادی بیشتر تخصیص یابد و به مقوله‌های ریسک و بازده توجه دقیق‌تری شود. قابل ذکر است در تامین مالی صورت گرفته توسط نظام بانکی بعضاً منابع به پروژه‌های مناسب تخصیص پیدا نکرده و یا بخش قابل توجهی از اعتبارات نکول شده و مشکلات عدیده‌ای را برای اقتصاد و جامعه ایجاد کرده است. این در حالی است که در بازار سرمایه تامین مالی‌های فرمایشی وجود ندارد و تقاضاها توسط افراد متخصص بررسی می‌شود. از سوی دیگر نظارت‌های شدید و متعددی قبل و حین جذب منابع و حتی نحوه خرجکرد آن توسط نهادهای مختلف وجود دارد. این موضوع باعث شده است که علاوه بر کاهش ریسک نکول اعتبارات، منابع به نحو کاراتر و اثربخش‌تری مورد استفاده قرار گیرد.

وی ارزیابی وضعیت شرکت‌ها و پروژه‌های نیازمند نقدینگی را در انتخاب نوع روش تامین مالی مهم دانست و بیان کرد:  اینکه شرکت‌ها در چه زمانی به سراغ تامین مالی مبتنی بر بدهی یا سهام می‌روند به سلسه شرایطی از جمله حضور و عدم حضور شرکت در بورس، نرخ بازده پروژه نسبت به نرخ بهره، میزان دسترسی به سرمایه‌گذار، ساختار سرمایه، ریسک‌ پروژه و غیره بستگی دارد و هیچگاه نمی‌توان شرایط یکسانی برای گروهی از شرکت‌ها یا پروژه‌ها در نظر گرفت و پاسخ از قبل تعیین شده‌ای به این سوال داد که کدام روش تامین مالی (مبتنی بر بدهی یا سهام) و کدام ابزار به نفع شرکت و مالکان آن است. همچنین در برخی موارد طولانی بودن فرآیند تامین مالی مبتنی بر سهام، مشکلات ساختاری و قانونی باعث شده است که تنها راه حل تامین مالی استفاده از ابزار بدهی باشد و شرکت‌ها به سمت تامین مالی مبتنی بر بدهی سوق پیدا کنند.

سیدی به نقش پررنگ تامین مالی مبتنی بر بدهی نسبت به تامین مالی مبتنی بر سهام طی چند سال گذشته در بازار سرمایه اشاره کرد و دلیل آن را در سهولت این روش‌ها، تغیر نگرش حاکمیت، تسهیل‌گری و کاهش برخی از دیوانسالاری‌ها دانست و افزود: اوراق مرابحه به عنوان رایج ترین نوع اوراق صکوک در ایران و سایر کشورهای اسلامی و همچنین سایر انواع اوراق نظیر اوراق اجاره، اوراق ساخت، اوراق استصناع، اوراق مشارکت، اوراق منفعت و ... نقش به سزایی در تامین مالی بنگاه‌ها داشته است.

ایشان در ادامه شرایط تامین سرمایه مبتنی بر سهام را برای شرکت‌های بورسی و غیربورسی تشریح کرد و افزود: تامین مالی مبتنی بر سهام به دو صورت پذیرش و عرضه در بورس اوراق بهادار تهران یا فرابورس و افزایش سرمایه از محل آورده نقدی یا مطالبات حال شده می‌باشد. شرکت‌های بورسی یا فرابورسی می‌توانند منابع مالی مورد نیاز خود را از طریق فروش بخشی از سهام منتشر شده قبلی و یا افزایش سرمایه از محل آورده نقدی یا سلب حق تقدم تامین نمایند. قابل ذکر است افزایش سرمایه با هدف تامین مالی از محل آورده، مطالبات حال شده و یا سود انباشته اتفاق میافتد که سبب ورود وجه نقد یا مانع خروج آن از شرکت می‌شود. شرکت‌هایی که در بورس اوراق بهادار تهران یا فرابورس پذیرش و عرضه نشده‌اند، درخواست و مدارک خود را از طریق یک نهاد مالی دارای مجوز مشاور پذیرش مانند کارگزاری‌های دارای مجوز نظیر کارگزاری بانک آینده به بورس اوراق بهادار تهران یا فرابورس ارائه داده که در نهایت در هیات پذیرش سازمان بورس مطرح می‌شود. در حال حاضر فرآیند عرضه و پذیرش بسیار طولانی بوده و بعضاً بیش از 20 ماه به طول می انجامد. شرکت‌ها پس از پذیرش، در اولین مرحله عرضه سهام خود در بازار سرمایه، منابع مالی مناسبی کسب کرده و از شرایط تامین مالی مبتنی بر سهام بهره‌مند می‌شوند. همچنین خاطر نشان می‌شود مواردی چون برخورداری از معافیت مالیاتی، افزایش شفافیت اطلاعاتی، کاهش ریسک، شناخت و معرفی بهتر شرکت به جامعه و ذی نفعان، تفکیک مالکیت از مدیریت، ارتقاء نظام حاکمیت شرکتی، سهولت نقل و انتقال سهام، قابلیت توثیق سهام با کمترین هزینه و صرف زمان، ارزشگذاری شرکت، سهولت در استفاده از تسهیلات بانکی، افزایش اعتبار داخلی و خارجی از عمده‌ترین مزایای حضور شرکت‌ها در بازار سرمایه هستند.

سیدی، با توجه به اثبات داده‌های تاریخی، پذیرش شرکت‌ها در بازار سرمایه را نقطه عطفی برای شرکت دانست و در ادامه گفت:  غالب شرکت‌های پذیرفته شده در بازار سرمایه، پس از دوره کوتاهی از عرضه سهام که شامل نوسانات اولیه و هیجانی معاملات سهام است شاهد افزایش ارزش و بهره‌وری مالی بوده‌اند که عمدتاً ناشی از حضور در بازار ساختار یافته و نظامند، بازار سرمایه است. حضور در بازار سرمایه به فراخور شرایط و وضعیت شرکت‌ها در شرکت بورس اوراق بهادار تهران یا فرابوس انجام خواهد شد. بازار فرابورس بدلیل ماهیت وجودی خود، در مقایسه با بورس از ضوابط و ساختار تسهیل کننده بهره می‌گیرد، تا فرآیند پذیرش و عرضه سهام  را با سرعت بالاتر و برای طیف گسترده‌تری از شرکت‌ها تامین نماید. از این رو بازارهای فرابوس به 6 دسته بازار اول، بازار دوم، بازار توافقی، بازار سوم، بازار ابزارهای مالی و بازار نوآفرین تقسیم می‌شوند تا غالب کسب و کارهای فعال در کشور به فراخور شرایط امکان حضور در بازار سرمایه و بهره‌مندی از مزایای آن را داشته باشند. انتخاب مناسب‌ترین بازار به عنوان مقصد اولیه شرکت‌های متقاضی قضاوتی است که در مرحله اول بنا بر ضوابط و مقررات و در مرحله بعدی بر اساس تجربه و دانش فنی توسط مشاوران عرضه و پذیرش پیشنهاد می‌شود و پس از تایید اعضا هیات پذیرش انجام می‌شود.

معاون خدمات مالی کارگزاری بانک آینده، بکارگیری ابزارهای نوین مالی را از دیگر راهکاری‌های تامین مالی برشمرد و یادآور شد: شرکت‌هایی که شرایط پذیرش در بورس و انتشار اوراق را ندارند می‌توانند با استفاده از ابزارهایی همچون صندوق سرمایه‌گذاری خصوصی(PE)، صندوق سرمایه‌گذاری مخاطره‌پذیر(VC) و تامین مالی جمعی (کرادفاندینگ) جهت تامین مالی خود اقدام کنند. نهادهای مالی با بهره گیری از این ابزارها، تحت نظارت سازمان بورس منابع را جذب کرده و طی بررسی‌های لازم به شرکت‌های درخواست‌دهنده تخصیص می‌دهند. صندوق‌های سرمایه‌گذاری خصوصی از طریق خرید سهام و تملک شرکت سرمایه‌پذیر و سپس واگذاری سهام آنها پس از دوره نگهداشت کوتاه مدت اقدام به تامین مالی می‌کنند. اینکه یک صندوق PE بر چه نوع سرمایه‌گذاری‌هایی متمرکز باشد به استراتژی‌های سرمایه‌گذاری مدیر آن صندوق بستگی دارد. در صندوق‌های خصوصی عموماً شرکای سرمایه‌گذار قسمت عمده‌ای از سرمایه‌های صندوق‌های خصوصی را تامین می‌کنند. صندوق‌های بازنشستگی عمومی و خصوصی، بیمه‌ها، خیریه‌ها، بانک‌ها، افراد ثروتمند و فراصندوق‌ها از جمله شرکایی هستند که در صندوق‌های خصوصی مشارکت می‌کنند. صندوق‌های سرمایه‌گذاری مخاطره پذیر(VC) نوعی از صندوق‌های سرمایه‌گذاری هستند که بر روی شرکت‌های تازه تاسیس و دانش بنیان با ریسک عملیاتی بالا سرمایه‌گذاری می‌کنند. در تامین مالی‌ جمعی، منابع مالی مورد نیاز کسب و کارهای کوچک و متوسط از سرمایه‌های خرد گردآوری می‌شود. این مشارکت جمعی از طریق سکوهای عاملین دارای مجوز تأمین مالی جمعی از فرابورس و سازمان بورس و اوراق بهادار انجام می‌پذیرد. همچنین این نوع تامین مالی از بازدهی و ریسک بالایی برای سرمایه‌گذاران برخوردار است.

وی در پایان تاکید کرد: روش‌های تامین مالی بسیار متنوع هستند و انتخاب هر روش با توجه به وضعیت و نیاز شرکت، مورد بررسی قرار می‌گیرد. آنچه که در فرآیند تامین مالی از اهمیت بالایی برخوردار است انتخاب یک مشاور حرفه‌ای، با تجربه و متعهد است که بتواند در کوتاهترین زمان ممکن و با صرف کمترین هزینه، مشاوره‌های لازم جهت تامین منابع مالی مورد نیاز شرکت را ارائه نماید.

کارگزاری بانک آینده با بهره گیری از دانش فنی و تجارب موفق اعضای تیم تخصصی تامین مالی توانسته، شرایطی را برای شرکت‌های متقاضی فراهم سازد که با بیشترین اطمینان و کمترین هزینه از کارآمدترین و به روزترین مشاوره های تخصصی در زمینه رشد و ارتقا کسب و کار خود استفاده کنند. پذیرش و عرضه موفق سهام شرکت پرتوبار فرابر خلیج فارس با نماد "حپرتو"   در مهرماه سال جاری به عنوان جدیدترین پروژه موفق کارگزاری بانک آینده در زمینه تامین مالی موید این امر بوده است که پس از فراز و نشیب بسیار زیاد در سایه مشاوره حرفه‌ای و اصولی به نتیجه مساعد رسید  و سبب هم افزایی بیشتر برای شرکت متقاضی، بازار سرمایه و کارگزاری بانک آینده به صورت توامان شده است.